Tijdens de Biënnale in Venetië vorig jaar hadden we de smaak te pakken gekregen, dus nu de dOCUMENTA in Kassel. De dertiende editie die een kleine provinciestad opeens doet overstromen met kunstliefhebbers. Het werden twee dagen vol beelden, soms blijvend, soms vluchtig, soms indrukwekkend, soms verontrustend, maar steeds met een poging iets te zeggen.
Op de tentoonstellingen die door de hele centrum te zien waren, zag je weinig 'klassieke' schilderijen of beelden. Het ging er niet alleen om of het kunstwerk 'mooi' was. Bij veel werken was het verhaal, het concept van (even) groot belang. Zo ontstonden er extra lagen. Een serie geschilderde appels krijgt een hele andere betekenis als je weet dat ze het werk zijn van Korbinian Aigner. Een priester die tijdens de Naziperiode in Dachua werd vastgehouden en er daar in slaagde een nieuwe appelsoort te kruisen.
Soms was de kunst zeer vluchtig zoals de verfrissende wind die door de zalen van het Fridericianum blies. Vaker waren het wel 'eenmalige' performances of installaties die je beleefde, maar die maakten veel indruk. Janet Cardiff en George Burges Miller waren met twee bijzondere werken vertegenwoordigd. Op het station kon je een wandeling met Ipod en hoofdtelefoon maken. Terwijl je door het station liep zag je op de Ipod hetzelfde beeld van het station, maar dan alleen met een 'film' er in. Niet alleen gaf dat een vervreemdend gevoel, het opende de mogelijkheid van talloze parallelle verhalen. In het park Karlsaue was het tweede werk van hen een geluidsinstallatie in het bos. En daar stond je dan op een snikhete dag met tientallen andere mensen naar te luisteren en het betoverde.
Twee andere hoogtepunten waren eveneens 'geluidsinstallaties'. Op het einde van één van de perrons op het station klonk een muziekinstallatie van Susan Philipsz. De muziek bevatte fragmenten van muziek gecomponeerd in Theresienstadt, wat je hoorde op het perron waar eens de treinen met Joden vertrokken vanuit Kassel. Een contrast was de muziek die je hoorde als je de donkere ruimte naast het Hugenottenhaus in stapte. Gedesoriënteerd door de donkerte hoorde je mensen hummen en geleidelijk ging dat over in zang en dans. Juist door het duister werd werd 'This variaton' van Tino Sehgal een fantastische ervaring.
De Documenta bevat inspirerende kunst met soms een politieke of maatschappelijke lading. Veel van de werken hebben betrekking op conflict, geweld of oorlog - vooral Afghanistan - maar ook een verontrustende videolezing over de verbinding tussen het oog van de mobiele telefoon in Syrië en dat van de sniper. De beelden maken je niet persé vrolijker of optimistischer, maar nieuwe dimensies brengen ze wel steeds opnieuw aan. En dat verrijkt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten