De kaart en gebied. Wat vertelt meer?

Wat vertelt meer de kaart, de originele foto of het gebied zelf? In 'De kaart en het gebied' van Michel Houellebecq lijkt de conclusie dat de kaart het meeste zeggingskracht heeft. De kaart, of welke kunstvorm dan ook (de foto's, schilderijen en installaties van Jed Martin) belichten steeds een kern van wat het in beeld brengt. Daarmee voegt het iets toe aan wat er al is of wat aan de oppervlakte zo duidelijk lijkt. Tegelijkertijd gebeurt dit in het boek door de kunstenaar Jed Martin die grijs is en weinig uit het leven verlangt. Een contrast dat niet wordt verklaard. Het boek bevat meer opmerkelijke elementen, een personage met de naam Michel Houellebecq die een tekst schrijft voor een catalogus en later vermoord wordt. De moord die vervolgens moet worden opgelost. De verschillende onderdelen wisselen elkaar af en je blijft gefascineerd lezen.

Drie keer theater in San Francisco.

Terwijl er in Nederland alleen theater te zien is op (buiten)festivals gaat in San Francisco het theaterleven ook in augustus door, en met meer dan musicals voor toeristen. Het Actors Theatre of San Francisco brengt American Buffalo van David Mamet. In een klein zaaltje, wat vaag doet denken aan het oude nog niet gerenoveerde LantarenVenster, wordt met veel vaart het verhaal gebracht over drie pseudo-oplichters die een muntencollectie willen stelen. De tekst is prachtig, gesprekken die net langs elkaar hen lijken te gaan, maar juist de vriendschap en spanning tussen de mannen goed in beeld brengen. Het spel is realistisch en vol vaart.
Waiting for Giovanni is een try out van een nieuw toneelstuk van Jewelle Gomez over de zwarte homoseksuele schrijver James Baldwin en zijn dilemma of hij zijn boek 'Giovanni's room' wel of niet moet publiceren. Kan en mag een zwarte schrijver zich in de jaren '50 permitteren om een boek met een homoseksueel thema over twee witte mannen uitbrengen. Het boek is nog steeds mooi, het toneelstuk werkt echter niet goed. De tekst bevat teveel scènes en teveel didactiek. De hoofdpersoon speelt goed en lijkt ook op James Baldwin, maar een deel van het andere spel is opnieuw realistisch maar nu slecht. De acteur die de Franse geliefde speelt moet dit doen met een flauw Frans accent (inderdaad je denkt aan 'Do you have a reum for me?' of 'Allo, allo'). Bizar waarom dit zo zou moeten.
Het meest vernieuwende is 'Four Saints in three acts. An opera installation'. Een heropvoering van deze opera uit 1934 met een libretto van Gertrude Stein en muziek van Virgil Thomson. De opvoering vindt plaats in het kader van de grote tentoonstelling in het SFMOMA van de collectie moderne kunst die Gertrude Stein en haar broers aan het begin van de 20e eeuw in Parijs verzamelde. Een modernistische opera met verhaal over de dood van St. Theresa en St. Igantius maar waar je de tekst en ontwikkeling eigenlijk niet hoeft te volgen. Het gaat om de klanken van woorden in combinatie met de muziek 'alas, pigeons on the grass'. Dus laat ik klanken, beeld en tekst over me heen komen. En dat werkt, het is vreemd, soms grappig en zeker bijzonder.

Freedom. Een gezin en een land.

Een vakantie in de VS was het juiste moment om Freedom te lezen, de roman van Jonathan Franzen die gezien wordt als het symbool van de afgelopen jaren. Het is een intrigerende roman over Walter, Patty, hun vriendschap met Richard en hun kinderen. Het perspectief van de roman verschuift vaak waardoor de verschillende karakters steeds een deel van hun eigen geschiedenis en die van de anderen vertellen.
Wat me vooral bij blijft is het verlangen dat iedereen heeft, verlangen naar iets wat er niet is, maar toch verlangens waar de meeste karakters denken recht op te hebben. Recht zonder dat verwacht wordt dat het gevolgen voor hen zelf of anderen kan hebben. Dat verlangen brengt echter lang niet altijd dat wat er van wordt verwacht.
Naast dit onderliggende thema is het inderdaad een gedetailleerd portret van Amerika. Van spanningen tussen liberals en 'white trash' die zich de vrijheid van het recht op wapens niet laten ondernemen. Van de spanning die deel is van het land omdat immers juist de koppige en eigenzinnige mensen naar de VS emigreerde. Van natuurbehoud als denkmantel voor winst en natuurvernietiging. Je blik verandert door Freedom, zeker als je de echtheid van de roman voorbij ziet komen.

San Francisco.

Na natuur, was het de afgelopen dagen tijd voor San Francisco. Hoewel Amerikaans met cable cars, pancakes voor het ontbijt en veel daklozen, was er ook veel Frans deze dagen. Toeristen die overal rondliepen, tentoonstellingen over de verzameling van Gertrude Stein en haar broers in Parijs, Picasso's uit Parijs en het museum Legion of Honor gemodelleerd naar Frans voorbeeld.
Maar San Francisco is ook de liberale stad, de homo en lesbo stad - zeker in de Castro. En een stad met zeeleeuwen in de haven, met mooie Victoriaanse gebouwen, met vergezichten, met mist en met de Golden Gate Bridge. Via de brug de stad binnen komen rijden en het uitzicht er op.

Redwoods en de zee.

Redwoods zijn geen gewone bomen maar groot, groot en hoog. Als je er langs loopt, voel je je klein en alsof je in een sprookje loopt. Na de Redwoods nu uitzicht op de Stille Oceaan.

Tegenspel. Liefde of de voorafschaduwing van wraak.

Soms lees je een boek, waarvan je tegen beter weten in hoopt dat het goed afloopt. Tegenspel van Floortje Zwigtman is zo'n boek. Het tweede deel van 'Een groene bloem' triologie beschrijft het de ontluikende liefde tussen Adrian Mayfield, de 17-jarige jongen uit de East-End voor wie homoseksualiteit eigenlijk geen probleem is en Vincent Fairley, de wat oudere kunstschilder vol principes. Dit alles tijdens het hoogtepunt van Oscar Wilde, zijn processen en zijn val.
Adrian heeft gewerkt als jongenshoer en stal ooit het dagboek van Vincent. Geheimen die hij niet kan vertellen omdat hij weet dat Vincent zijn liefde dan over zal zijn. Waar hij van de (lichamelijke) liefde wil genieten, is dat voor Vincent na enige pogingen toch een stap te ver. En het proces, de massahysterie die daarna ontstaat en zijn principes maken hem star en laten hem Adrian de de deur wijzen.
Het is een jeugdroman en dat blijkt misschien uit Adrian die vaak onnadenkend en impulsief is, terwijl je hem zou willen waarschuwen. Maar ja welke puber wil gewaarschuwd worden en wil al te ver vooruit denken. Hij wordt dus afgewezen en om na de goot en na de luxe weer terug naar de goot te moeten zonder liefde, kan niet. Hij zint dus op wraak. Wraak die in het derde deel van de triologie zal komen. En toch blijf ik hopen - tegen al mijn historisch besef in, maar ach het is tenslotte fictie - dat het goed af gaat lopen.

Dagboeken 1970 - 1971. Schrijven om je zelf te kennen en je zo te kunnen tonen.

In het zevende deel van de dagboeken van Frida Vogels gaat het slecht met haar. Ze verkeert in een depressie, kan nauwelijks nog schrijven, niet wandelen en is er soms van overtuigd dat ze een heks is. Dat ze anderen kwaad bezorgt, eerst haar broer Michiel en nu haar man Enzo. Haar enige keuze lijkt haar om weg te gaan bij haar man. Want E. ziet Frida alleen maar zoals hij haar wil zien en niet zoals zij zichzelf ziet en aan hem wil tonen. Alle pogingen die ze daar tot nu toe voor heeft ondernomen hebben geen resultaat gehad.
In de dagboeken zie je haar op het diepst (dat hoop je althans) van haar ongeluk en haar langzaam weer opkrabbelen. Door een vriendschap, door een verblijf van een aantal maanden in Amsterdam - ook al is dat niet geheel geslaagd. Door de ruzies over het werk met haar man (en dan lees je ook hoe er in die jaren om het minste of geringste werd gestaakt) want dan moet hij haar onbedoeld als iemand anders zien dan hij had gewild.
De dood van haar vader komt onverwacht, terwijl op de reis die ze een aantal maanden daarvoor samen hadden gemaakt, het gewenste en gevreesde gesprek over zijn mislukte huwelijk met haar moeder niet gevoerd is. Ze realiseert zich meer van hem gehouden te hebben dan ze zich realiseerde. Tegelijkertijd beseft ze altijd door hem teleurgesteld te zijn. Maar toch durft ze weer meer te gaan schrijven om te tonen wie ze is. In dit dagboek doet ze dat op onnavolgbare wijze. Zo schrijven er weinig over zichzelf. Dat raakt.

Crater Lake.

Het is echt onwaarschijnlijk blauw, Crater Lake. Diep in de wildernis van Oregon, ligt het diepste en blauwste meer van de VS. Een voormalige vulkaan, nu een caldera gevuld met water. In augustus ligt er nog sneeuw. Je rijdt er om heen, je kijkt, je wandelt en je kijkt, kijkt en neemt foto's.

De Hef, maar dan anders.

Even dacht ik ondanks de reis toch gewoon in Rotterdam te zijn. Maar nee Portland is echt anders, al hebben ze ook hefbruggen.

Industrieel erfgoed in Ulft. DRU.

De afgelopen tijd ben ik een paar keer in het Ruhrgebied geweest en daar het industrieel erfgoed bekeken. Het blijft indrukwekkend de grotendeels verlaten fabrieken en terreinen. In Rotterdam hebben we op Heijplaat het RDM-terrein met de Onderzeebootloods. Zondag was ik voor de verjaardag van mijn vader in de Achterhoek en daar brachten we een bezoek aan de DRU-fabriek in Ulft. Het terrein van de voormalige ijzergieterij is en wordt omgebouwd naar woningen, een theater, een restaurant en een evenementenhal. Indrukwekkende hallen, mooie details en een plek die veel beloofd. Kijk voor meer informatie op DRU-fabriek.